W terapii dostosowujemy metody indywidualnie do pacjenta!

Łączymy różne metody!

Terapia integracji sensorycznej

Nieprawidłowa integracja sensoryczna przejawia się tzw. dysfunkcjami, czyli zaburzeniami. Pojawiają się one, gdy układ nerwowy niewłaściwie organizuje bodźce zmysłowe. Dysfunkcje nie są związane z uszkodzeniem narządów zmysłów, np. z niedosłuchem czy krótkowzrocznością. Oczywiście, jeśli istnieją obawy dotyczące sprawności poszczególnych analizatorów, niezbędna jest konsultacja lekarska. Dysfunkcje integracji sensorycznej dotyczą nieprawidłowości w zakresie przetwarzania bodźców sensorycznych w obrębie następujących systemów: czuciowego (dotykowego i proprioceptywnego), przedsionkowego, słuchowego, wzrokowego, węchowego i smakowego. Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej najczęściej manifestują się:

 

1. wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce, 
2. niewłaściwym poziomem uwagi,
3. obniżonym poziomem koordynacji ruchowej,
4. opóźnionym rozwojem mowy,
5. nieprawidłowym poziomem aktywności ruchowej,
6. trudnościami w zachowaniu.

 

Dysfunkcje te mogą być rozpoznawane u dzieci w normie intelektualnej z trudnościami w uczeniu się, z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową, autyzmem, nadpobudliwością psychoruchową, mózgowym porażeniem. Ich nasilenie jest różne, od lekkiego do znacznego. Dysfunkcje integracji sensorycznej wpływają na uczenie się, zachowanie i rozwój społeczno-emocjonalny dziecka.

  Dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej:

1. jest niespokojne, płaczliwe, ma kłopoty z zaśnięciem
2. ma trudności z samodzielnym piciem, żuciem i przełykaniem pokarmów (preferuje dania papkowate),
3. źle toleruje wykonywanie przy nim czynności pielęgnacyjnych i higienicznych, takich jak: obcinanie włosów, paznokci, mycie twarzy, zębów, smarowanie kremem, czesanie, czyszczenie nosa, uszu itp.
4. wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie,
5. ma problemy z samodzielnym myciem się, ubieraniem, zwłaszcza zapinaniem guzików i sznurowaniem butów,
6. ma słabą równowagę: potyka się i upada częściej niż rówieśnicy, prawie zawsze ma jakiś siniak czy zadrapanie,
7. podczas dłuższego siedzenia ma trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku itp.
8. jest nadruchliwe, nie może usiedzieć/ustać w jednym miejscu,
9. trudno się koncentruje, a łatwo rozprasza,
10. jest impulsywne, nadwrażliwe emocjonalnie, często się obraża,
11. bywa uparte, negatywistyczne,
12. w porównaniu do innych dzieci czy wymogów sytuacji porusza się zbyt szybko lub za wolno,
13. nabywanie nowych umiejętności ruchowych sprawia mu trudność, np. jazda na rowerze, rzucanie i łapanie piłki, pływanie,
14. wchodząc/schodząc po schodach częściej niż inne dzieci trzyma się poręczy, niepewnie stawia nogi,
15. nieumyślnie wchodzi lub wpada na meble, ściany, inne dzieci,
16. niewłaściwie czy wręcz dziwacznie trzyma różne przedmioty codziennego użytku, np. nożyczki, sztućce czy przybory do pisania,
17. unika dziecięcego baraszkowania z rodzicami lub rodzeństwem,
18. uwielbia ruch, poszukuje go, dąży do niego. Jest stale w ruchu – biega, podskakuje, często zmienia pozycję ciała
19. przejawia duży lęk przed upadkiem lub wysokością, okazuje niepokój, gdy musi oderwać nogi od podłoża, np. wejść na wysokie schody, na drabinkę, usiąść na wysokim stołku,
20. w nowym miejscu czuje się zagubione, potrzebuje sporo czasu by zdobyć orientację w otoczeniu,
21. często myli stronę prawą i lewą, w obrębie własnego ciała oraz w otaczającej przestrzeni, podczas gier zespołowych zdarza się, że biegnie w innym kierunku niż jego drużyna, w inną stronę niż piłka, którą ma złapać, jest zdezorientowane, ma słabe wyczucie odległości
22. nie ma dominacji jednej ręki,
23. ma trudności z czytaniem i pisaniem, częściej niż inne dzieci w jego wieku myli, odwraca znaki graficzne, ma trudności w przepisywaniu, przerysowywaniu z tablicy,
24. ma kłopoty z cięciem nożyczkami, rysowaniem po śladzie, kalkowaniem itp.
25. sprawia wrażenie słabego, szybko się męczy,
26. nie lubi karuzeli, huśtawki, lub przeciwnie – uwielbia to.

Najczęściej spotykanymi dysfunkcjami integracji sensorycznej są: nadwrażliwość (obronność) dotykowa związana z wygórowaną reakcją na bodźce, nadwrażliwość oralna dotycząca okolic buzi, dyspraksja polegająca na trudnościach z zaplanowaniem i wykonaniem czynności ruchowych czy niepewność grawitacyjna, której cechą charakterystyczną jest lęk przed zmianą pozycji ciała.

W jaki sposób można wychwycić nieprawidłowości w rozwoju integracji sensorycznej? Należy bacznie obserwować:

• rozwój ruchowy dziecka,
• reakcje na bodźce otaczające dziecko, np. zabawki, faktury ubrań, jedzenie, muzyka etc.,
• aktywność,
• uwagę,
• rozwój mowy.

(Źródło www.pstis.pl)

O integracji sensorycznej i diagnozie SI

GENEZA METODY SI

Twórczynią metody Integracji Sensorycznej jest nieżyjąca już dr A. Jean Ayres, terapeuta zajęciowy psycholog. Jako pracownik naukowy - profesor pedagogiki - Uniwersytetu Południowo- Kalifornijskiego w Los Angeles rozwijała przez prawie 40 lat - w oparciu o analizę literatury z zakresu neurobiologii, neurofizjologii, psychologii rozwojowej, psychologii uczenia się oraz własne doświadczenia kliniczne - wiedzę na temat integracji sensorycznej. Opracowała i przeprowadziła standaryzację testów tej metody.

W latach pięćdziesiątych pracowała jako terapeuta zajęciowy w USA z dziećmi i dorosłymi z zaburzeniami neurologicznymi. W kolejnych latach pracowała w Centrum Badawczym Dysfunkcji Sensoryczno - Integracyjnych.

Otrzymała dwa najwyższe odznaczenia Amerykańskiego Towarzystwa Terapii Zajęciowej. Jean Ayres uważana jest za jednego z najwybitniejszych pedagogów USA. Była członkiem Instytutu Badań Rozwoju Dziecka, Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego, Towarzystwa Badań Pedagogicznych i Towarzystwa Terapii Zajęciowej w USA.

CO TO JEST INTEGRACJA SENSORYCZNA?

Integracja sensoryczna (ang. Sensory Integration) jest to skomplikowany proces o podłożu neurofizjologicznym, w którym następuje organizacja dostarczanych do centralnego układu nerwowego (mózgu) wrażeń sensorycznych (zmysłowych).

• Procesy integracji sensorycznej zachodzą w rdzeniu kręgowym, w pniu mózgu, móżdżku a następnie w półkulach mózgowych. Natomiast wszystkie skomplikowane wyższe procesy mózgu (tj. czynności umysłowe jak czytanie, liczenie, mówienie) mogą odbywać się prawidłowo, jeżeli istnieje dobra organizacja odbioru wrażeń zmysłowych na niższych szczeblach układu nerwowego tzn. w pniu mózgu i móżdżku.

• Wrażenia płynące z receptorów zmysłów (tzn. dotyku, układu przedsionkowego - zmysłu odpowiadającego za równowagę i rejestrowanie ruchu ciała, propriocepcji - czucia głębokiego, węchu, smaku, wzroku, a także słuchu) są tak opracowywane przez układ nerwowy, aby mogły być wykorzystane w celowym działaniu podczas codziennych, pozornie prostych czynności takich jak np. czytanie i pisanie, mówienie, wchodzenie po schodach, jazda na rowerze, zapinanie guzików, itp.

• Jeśli występują zaburzenia w odbiorze i integrowaniu bodźców (wrażeń) zmysłowych, to będą pojawiać się dysfunkcje w rozwoju poznawczym, motorycznym, a także zachowaniu dziecka. Innymi słowy dziecko będzie miało problemy np. z prawidłowym opanowaniem w/w czynności.

JAK ROZPOZNAĆ ZABURZENIA SI?

Istnieją pewne objawy nieprawidłowości w funkcjonowaniu dziecka, na które rodzice (opiekunowie) dziecka czy nauczyciele powinni zwrócić uwagę. Pojedynczy objaw nie jest wskazaniem do diagnozy SI. Jednak już kilka, a tym bardziej kilkanaście z nich jest powodem do przeprowadzenia pełnej diagnozy procesów integracji sensorycznej dziecka, które ma:

• opóźnienia i zaburzenia rozwoju mowy

• obciążony wywiad okołoporodowy (ciąże wysokiego ryzyka, wcześniactwo, pobyty na OIOM-ie noworodkowym, powikłania okołoporodowe)

• trudności z czytaniem, pisaniem, liczeniem - trudności z rozpoznawaniem liter, cyfr, mylenie, odwracanie liter, pismo lustrzane, przekręcanie sylab, wyrazów, czytanie od końca wyrazów

• nieprawidłowy chwyt kredki, długopisu, kłopoty z cięciem nożyczkami, rysowaniem po śladzie, kalkowaniem trudności z utrzymaniem głowy (podczas dłuższego siedzenia) w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku

• często kłopoty ze wskazaniem części ciała, myli stronę prawą i lewą

• trudności z samodzielnym żuciem i przełykaniem pokarmów, wybiera dania papkowate, z samodzielnym piciem

• prawie zawsze jakiś siniak czy zadrapanie, gdyż potyka się i przewraca częściej niż rówieśnicy

• wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie; do końca ich nie potrafi opanować. Ma kłopoty z: samodzielnym korzystaniu z WC czy kąpielą w łazience, ubieraniem się, zwłaszcza zapinaniem guzików, sznurowaniem butów

• nadmierną ruchliwość - nie może usiedzieć czy ustać w jednym miejscu

• utrudnioną orientację w otoczeniu - dziecko czuje się zagubione, potrzebuje sporo czasu by zapamiętać otoczenie

• zaburzenia napięcia mięśniowego - wzmożone lub obniżone np. szybka męczliwość podczas pisania lęk przed upadkiem lub wysokością - wchodząc po schodach lub schodząc częściej niż inne dzieci trzyma się poręczy, niepewnie stawia nogi

• obniżone zainteresowanie aktywnością ruchową, niechęć do karuzeli i huśtawek na placu zabaw, dziecko nie lubi podskakiwać, wykonywać fikołków Okazuje zdenerwowanie przed np. wejściem na wysoką drabinkę

• niewspółmierną reakcję (np. krzyk, płacz) do siły bodźca na nagłe dotknięcie albo lekkie popchnięcie z tyłu

• problemy z siadaniem na krześle lub poprawiając na nim swoją pozycję zdarza się, że spada, ma niezgrabne ruchy - zbyt zamaszyste, dziwaczne albo często chodzi na palcach

• problemy z rzucaniem i łapaniem piłki

• skłonności do szybkiego męczenia się, sprawia wrażenie słabego dziecka

• problemy z uczeniem się nowych aktywności ruchowych (pływanie, jazda na rowerze), podczas gimnastyki lub rytmiki kłopoty z dotrzymaniem kroku rówieśnikom - wielu ćwiczeń nie jest w stanie wykonać.

• słabe wyczucie odległości np. często staje zbyt blisko innych ludzi czy przedmiotów, Nieumyślnie wchodzi lub wpada na meble, ściany czy inne osoby Dziecku często przytrafiają się nieumyślne sytuacje np. rozlewanie soku, zrzucanie książek z ławki, rozsypywanie cukru

• zaburzoną orientację - podczas gier zespołowych zdarza się, że biegnie w innym kierunku niż jego drużyna, w inną stronę niż piłka, którą ma złapać

• problemy z koncentracją uwagi - trudności w skupieniu uwagi nad zadaniem, z wysłuchaniem polecenia. Trudności z współpracą z dorosłym lub współdziałania z innymi dziećmi;

• Problemy emocjonalne - często się obraża, jest uparte, reaguje agresywnie albo w kontaktach z innymi ludźmi dziecko zamyka się w sobie, jest nieśmiałe i wycofywane z kontaktu

• niską samoocenę i nie wierzy we własne siły i możliwości

• Nadwrażliwość na bodźce zmysłowe np. gwałtownie reaguje i długo narzeka nawet na drobne urazy, często mruży oczy; zatyka uszy z powodu hałasu czy określonego dźwięku; dziecko zwraca szczególną uwagę na zapachy, które wywołują jego niepokój a czasem zdecydowaną dezaprobatę; unikanie zabaw plasteliną, malowania palcami, unikanie dotykania niektórych faktur i substancji np. kleju, piasku. trudności z tolerancją na czesanie, mycie głowy, podczas mycia zębów miewa odruch wymiotny.

• Podwrażliwość na bodźce zmysłowe np. dziecko lubi kręcić się intensywnie i bardzo długo na karuzeli; może celowo uderzać się przedmiotami lub wpadać na ścianę, pocierać dłonie czy inne części ciała rzeczami o chropowatej fakturze, może uparcie obwąchiwać wybrane przedmioty, poszukiwać takich wrażeń jak np. wpatrywanie się w światło lampy sufitowej czy latarki; dziecko lubi smakować nietypowe czy niejadalne rzeczy takie jak np. pasta do butów; może też ignorować ból np. w takich sytuacjach jak dotykanie gorących przedmiotów
Diagnoza SI polega na kompleksowych badaniach dziecka wykonanych przez wykwalifikowanego terapeutę SI, którego obowiązuje zachowanie tajemnicy zawodowej. Należy pamiętać, że terapia SI nie jest obojętna dla organizmu dziecka.

Proces diagnostyczny odbywa się na 3 (czasem 4) spotkaniach!

w zależności od współpracy z dzieckiem oraz poziomu jego koncentracji i samopoczucia.

Diagnoza procesów integracji sensorycznej składa się z kilku części:

1. Wywiad z rodzicami - terapeuta SI zadaje pytania dotyczące przebiegu ciąży, porodu, rozwoju dziecka, przebytych chorób i innych problemów zdrowotnych. Warto aby rodzice przynieśli ze sobą informacje od innych specjalistów zajmujących się dzieckiem np. neurologa, logopedy, psychologa.

2. Kwestionariusze - rodzice zostają poproszeni o wypełnienie szczegółowych kwestionariuszy, które stanowią dopełnienie procesu diagnostycznego

3. Próby kliniczne - dziecko, na prośbę terapeuty wykonuje kilka zadań, które mają na celu wykluczenie lub potwierdzenie występowania u dziecka przetrwałych odruchów, a także sprawdzenie jak wygląda jego napięcie mięśniowe, równowaga, koordynacja, a także praca oczu

4. Testy - wykonuje się je u dziecka od 4 roku życia. Badają one jego koordynację i płynność ruchową ciała, planowanie motoryczne, czucie ciała ( umiejętność zlokalizowania bodźca dotykowego), równowagę oraz pracę rąk.

WAŻNE!

W przypadku dzieci poniżej 4 roku życia i tych, wobec których nie można zastosować testów np. z autyzmem, upośledzeniem umysłowym lub nie współpracujących z innych powodów, przeprowadza się badanie przy pomocy prób z obserwacji klinicznej i obserwacji spontanicznej aktywności dziecka na sali terapeutycznej.

5. Podsumowanie diagnozy - jest to rozmowa z rodzicami na temat wyników diagnozy i wniosków z nich płynących. Poszczególne wyniki są objaśniane i omawiane. Rodzice otrzymują pisemną diagnozę, która zawiera dane z wywiadu, dane z kwestionariuszy, wyniki prób klinicznych, wyniki testów oraz wnioski.

Po podsumowaniu diagnozy, terapeuta SI przedstawia rodzicom opracowany, indywidualny program terapii dla ich dziecka.

Terapię SI stosuje się w pracy z dziećmi:

• z zaburzeniami integracji sensorycznej (nadwrażliwością lub podwrażliwością np. dotykową, wzrokową, słuchową, przedsionkową, niepewnością grawitacyjną, nietolerancją ruchu, dyspraksją)

• z opóźnieniem i zaburzeniami rozwoju mowy

• ze specyficznymi trudnościami szkolnymi, takimi jak: dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia

• z opóźnieniem rozwoju psychoruchowego

• z ciąż wysokiego ryzyka, przedwcześnie urodzonymi lub znacznie po terminie, po pobytach na OIOM-ie Noworodkowym, po powikłanych porodach, urodzonymi przez cesarskie cięcie

• z niepełnosprawnością umysłową

• niedowidzącymi i niedosłyszącymi

• z ADHD, ADD

• z autyzmem

• z zespołem Downa, Aspergera, Reta, Williamsa, Turnera, Klinefertera

• z MPD (mózgowym porażeniem dziecięcym)

Facebook Twitter Google+ Pinterest